چهارشنبه سوری ؛ ایمن شادی کنیم!
جشنواره شب چهارشنبه پارس، معروف به چهارشنبه سوری درآخرین سه شنبه سال برگزار میگردد. این مراسم یکی ازسنت های قدیمی ما ایرانیان است و بصورت سالانه توسط ایرانیان باستان انجام میگردید. دراین مراسم ایرانیان باستان با پریدن از روی آتش معتقد بودند نیروهای شیطانی را مهارمیکنند. در زمان های گذشته این مراسم در حد یک آتش بازی مختصر در نقاط از پیش تعیین شده اجرا می گردید و هدف نهایی آن پاک سازی محیط زندگی و برطرف نمودن کدورت های فی مابین اقوام بود تا به هنگام فرارسیدن عید نوروز با دلی پاک و به دور از هرگونه کینه توزی و خصومت شروع سال جدید را جشن بگیرند. متاسفانه در سال های اخیر مراسم سنتی و زیبای این شب، رنگ دیگری به خود گرفته و به طرز چشمگیری تغییر کرده است بطوریکه آتش بازی تبدیل به بازی های خطرناک با مواد منفجره و محترقه گردیده است. آتش زدن بوته های خشک و پریدن از روی آتش به تجمع جوانان در خیابانها، آتش زدن فشفشه و منفجر کردن ترقه و پرتاب سیگارت تبدیل شده است اگرچه اعتقاد بر این است که این مراسم ابتدا یک جشن یک روزه بوده است، اما بعضی ازجوانان اکنون چندین هفته قبل از روز جشن، آتش بازی وترقه بازی وکار با مواد منفجره را آغاز می کنند، که می تواند خطرات متعددی را برای بسیاری ازهموطنان عزیزمان به دنبال داشته باشد. طیف گسترده ای از مواد منفجره وآتش زا مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد عمدتاً به صورت غیرقانونی وارد کشور می شوند یا تولید می شوند. استفاده از انواع و اقسام اینگونه مواد منفجره در ایران ممنوع است. همه ساله، بسیاری از افراد، به طور عمده کودکان و بزرگسالان بر اثر آتش بازی های مختلف اعم از مواد آتش زا و نارنجک های خانگی، زخمی می شوند. این مصدومین در بیمارستان ها بستری می شوند و باید سال نو را به دور از خانواده خود بگذرانند. علاوه بر این ، ممکن است دچار معلولیت، مانند قطع عضو یا نابینایی وحتی مرگ نیز شوند.
به دلیل شیوع بیماری کووید 19 در روزهای پایانی سال 1398 و محدودیت های بوجود آمده، تعداد آسیب دیدگان ناشی از استفاده از مواد منفجره در چهارشنبه آخرسال 1398 کاهش چشمگیری داشت. به نحوی که از 3135 نفر آسیب دیده در سال 1397 به 1081 نفر آسیب دیده در سال 1398 رسیده است ولی متاسفانه با گذشت یکسال از پاندمی کرونا، میزان ترس از این بیماری و دلایل دیگر باعث شد که مردم به خصوص جوانان به استفاده مجدد از مواد منفجره در روزهای پایانی سال روی آورند و در نتیجه تعداد آسیب دیده گان ناشی از استفاده از مواد منفجره در سال 1399 به تعداد 2522 نفر رسیده است (حدود دو نیم برابر سال گذشته( تعداد آسیب دیدگان متاسفانه افزایش چشمگیری داشتند از تعداد 1081 نفردر سال 1398 به تعداد 2527 نفر در سال 1399تعداد موارد فوت از 5 نفر در سال 1398 به تعداد 8 نفر افزایش یافته است، به عبارت دیگر درصد فوت به کل موارد آسیب دیده کاهش یافته است. (از 0.46 % در سال 1398 به 0.31 % در سال 1399 ) تعداد موارد معلولیت از 11 نفر در سال 1398 به تعداد 14 نفر افزایش یافته است، به عبارت دیگر درصد معلولیت به کل موارد آسیب دیده کاهش یافته است. (از 1.01 % در سال 1398 به 0.55 % در سال 1399) آسیبهای ناشی از مواد محترقه و منفجره یا آتش افروزی چهارشنبه سوری، تهدیدی جدی برای سلامتی افراد خصوصاً کودکان و نوجوانان است و هرگونه بی توجهی به نکات ایمنی و سهل انگاری در برپایی مراسم چهارشنبه سوری می تواند زیان های جانی و مالی سنگین و غیر قابل جبرانی را در پی داشته باشد.
چهارشنبه سوری ایمن و شاد
- قطع عضو ضایعه ای جبران ناپذیر است، با احتیاط و پرهیز از رفتارهای پر خطر، زندگی را برای خود و دیگران تلخ نکنیم.
- با ایجاد سر و صدای ناهنجار و مهیب، شادکامی را به تلخی تبدیل نکنیم.
- اصابت ترکش های ناشی از انفجار مواد محتـرقه به چشم، باعث بروز آسیب هـایی در ناحیه پلـک و چشم میشود و گاهی حتی به نابینایی می انجامد.
- از قرار دادن لوازم کهنه و اضافی در سطل های مکانیزه جمع آوری زباله در روزهای آخر سال و نزدیک چهارشنبه سوری خودداری کنیم.
- در صورت وجود، حتی الامکان برای روشن کردن آتش از محل های تعیین شده توسط شهرداری منطقه استفاده کنیم.
- در چهارشنبه سوری فرزندانمان را با خطر تنها نگذاریم.
- حضور والدین شاغل در روز چهارشنبه سوری، زودتر از زمان همیشگی در جهت کنترل و نظارت بر فرزندان توصیه می شود.
- در برگزاری آیین باستانی چهارشنبه سوری، با فرزندان مان مشارکت کنیم.
- از نزدیک شدن به افرادی که مسایل ایمنی را در روز چهارشنبه سوری، رعایت نمی کنند جدا بپرهیزیم.
- مراقب رفتارهای خطرناک و ناهنجار باشیم و در صورت لزوم مراتب را به پلیس ۱۱۰ اطلاع دهیم.
- از پریدن روی آتش به خصوص با چادر، مانتو و یا لباس های گشاد اجتناب کنیم.
- از کبریت و مواد آتش زا مانند بنزین، الکل و مانند آن را به خصوص در روزهای آخر سال و چهارشنبه سوری از دسترس کودکان و افراد نابالغ دور کنیم.
- کودکان اغلب کبریت و ترقه و مواد آتش زا را در نقاط غیر قابل دید مثل انباری، داخل کمد و وسایل شخصی خود مخفی می کنند. توصیه می کنیم در این ایام، حتی الامکان این محل ها را مورد بازرسی قرار دهید.
- داخل خانه و فضای بیرون خانه ( حیاط، حیاط خلوت، انبار، پارکینگ، پشت بام) را وارسی کنیم تا اگر کودکان مواد محترقه در آنجا پنهان کرده اند، آنها را پیدا کنیم.
- ترقه ها و فشفشه ها و دیگر اسباب آتش بازی را از فروشنده های مجاز و معتبر تهیه کنیم. به برچسب آنها توجه کرده و از بی خطر بودن آن اطمینان حاصل کنیم.
- از نگهداری مواد محترقه و وسایل آتش بازی (حتی وسایل و مواد استاندارد) در نزدیکی وسایل حرارتی و برقی خودداری کنیم.
- از مواد محترقه و منفجره، ترقه و فشفشه دست ساز استفاده نکنیم.
- هرگز مواد محترقه را در جای گرم به خصوص داخل یا در مجاورت موتورخانه انبار نکنیم.
- به هیچ عنوان، مواد محترقه را در ظروف شيشه اي يا فلزي قرار ندهيم.
- در نزدیک محل ایجاد آتش، از وجود آب یا دیگر مواد خاموش کننده آتش مطمئن شویم.
- از پرتاب کردن مواد آتش زا مثل فشفشه، بالن، دارت و ... بر روی درختان، پشت بام ها و منابع سوخت جدا خودداری کنیم.
- از پرتاب ترقه و مواد آتش زا از پنجره آپارتمان، پشت بام و بالکن به خیابان جدا خودداری کنیم.
- از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی در منزل، زیر زمین، محل کار و ... خودداری کنیم.
- از حمل مواد محترقه و آتش گیر و انفجاری حتی به مقادیر بسیار کم، در جیب لباس و کیف جدا خودداری کنیم.
- مواد آتش بازی (منفجره و محترقه) را به طرف افراد دیگر پرت نکنیم.
- از پرتاب نارنجک و مواد محترقه به ساختمان ها که موجب آسیب رساندن و بد منظره کردن آنها و نمای شهرمان میشود، خودداری کنیم.
- از آتش زدن لاستیک، هیزم، کارتن خالی و امثال آن در واحدهای مسکونی و پارکینگ خودداری کنیم.
- از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت، بنزین و ... بر روی آتش روشن جدا خودداری کنیم.
- هنگام استفاده از فشفشه، دستمان را باز نگهداشته و از جلوی صورتمان دور نگهداریم تا دچار سوختگی نشویم.
- تماشاچیان معمولا در خطر اصابت ترکش های ترقه ها و مواد منفجره هستند، سعی کنیم در تیررس ترکش ها نباشیم.
- فقط در فضای باز از فشفشه و ترقه استفاده کنیم.
- از انداختن مواد تحت فشار (مانند کپسول ها، اسپری حشره کش و ..)، وسایل شیشه ای مانند آمپول و قوطیهای فلزی مانند اسپری و کنسرو به درون آتش جدا بپرهیزیم.
- در صورت روشن کردن آتش توصیه می شود که آتش در حجم کم باشد و از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند بنزین، نفت و الکل جدا خودداری کنیم.
- برای روشن کردن آتش از محل هایی استفاده کنیم که امکان سرایت به جاهای دیگر را نداشته باشد.
- در نزدیکی پمپ بنزین ها و وسایل نقلیه که حامل بنزین و مواد سوختنی آتش بازی نکنیم.
- با مشاهده خرید و فروش مواد محترقه غیر استاندارد به هر شکل، سریع مامورین نیروی انتظامی یا پلیس ۱۱۰ را در جریان قرار دهیم.
- از برپایی آتش در معابر باریک و در نزدیکی پست های برق یا ایستگاه های تقلیل فشار گاز و پارکینگ های عمومی پرهیز کنیم.
- از پارک اتومبيل در کوچه ها و معابر تنگ خودداري کنيم، آتش بازي در نزديکي آنها این وسايل را مبدل به بمبي ميگرداند که چاشني انفجار آن کشيده شده است.
- وجود یک کپسول آتش نشانی و جعبه کمک های اولیه در نزدیک محوطه آتش ضرروی است.
- در هر زمان فقط یکی از مواد محترقه و منفجره را روشن کنیم و همزمان تعداد زیادی از آنها را باهم آتش نزنیم.
- ترقه ها و فشفشه های عمل نکرده را مجددا روشن نکنیم.
- در پایان شب چهارشنبه سوری، بقایای مواد آتش بازی را به سرعت جمع نکنیم، لااقل 15 تا 20 دقیقه صبر کنیم و بعد بر روی آن یک سطل آب بریزیم و قبل از ترک محل، حتماً از خاموش شدن آتش مطمئن شویم.
- محل سوختگي فرد مصدوم را با آب سرد و تميز، حداقل به مدت 10 دقيقه بشوييم و كمربند و زيورآلات و وسايل تنگ و فشارنده را خارج کنیم.
- در صورت مواجهه با فردی که دچار سوختگی شده، ضمن حفظ خونسردی از مالیدن مواد غیر بهداشتی مثل خمیر دندان، سیب زمینی، روغن و گذاشتن یخ بر روی محل سوختگی خودداری کنیم.
- فردی که دچار سوختگی شده را هرچه سریعتر به مرکز درمانی منتقل کنیم و در صورت شدت مصدومیت با اورژانس 115 تماس بگیریم.
- اگر لباس مصدوم روی عضو سوخته را پوشانده، آن را از بدنش خارج کنیم و اگر لباسش به پوست ناحيه سوخته چسبيده است، دورتادور آن را تا محل چسبيده به بدن قيچي کنيم.
- در صورتی که چشم در اثر اصابت ترکش های ناشی از انفجار مواد محترقه آسیب دیده است، از قراردادن دستمال، پنبه يا گاز را روي چشم خودداری کنیم.
- اگر دچار سوختگی شدیم، از دويدن خودداري كنيم و بلافاصله بر روي زمين بغلتيم.
- از پتو براي خاموش كردن فردي كه لباسش آتش گرفته است، استفاده کنیم و هرگز از كپسول آتش نشاني برای خاموش كردن او، استفاده نكنيم.
- در صورت بروز هرگونه حريق يا حادثه ای، ضمن حفظ خونسردي، در اسرع وقت با سازمان آتش نشانی (125) تماس بگیریم و نوع حادثه و نشاني دقيق محل حادثه را اطلاع دهیم.